Kategori: Makaleler

İslam’da İkram: Felsefi Bir Yaklaşım Felsefe, insanlık tarihinin en temel sorularını sormaktan doğar: İnsan kimdir? İyi nedir? Adalet nasıl sağlanır? Bu sorular, ahlaki değerlerin ve yaşamın anlamının derinlemesine sorgulandığı alanlardır. İslam, bu sorulara farklı bir bakış açısı sunar ve insanın hayatına dair bir bütünsel anlayış geliştirmeye çalışır. Bu yazıda, İslam’da “ikram” kavramını felsefi bir bakış açısıyla ele alacak, etik, epistemolojik ve ontolojik perspektiflerden tartışarak bu değerli terimi anlamaya çalışacağız. İkram: Etik Perspektiften Değerli Bir Eylem Etik, doğru ve yanlış arasındaki farkı anlamaya çalışan bir disiplindir. İslam’daki ikram, etik anlamda başkalarına değer verme, cömertlik ve insana saygı gösterme gibi temel ilkeleri…

Ilgın Ne Demek TDK? Toplumsal Düzen ve Güç İlişkileri Üzerine Siyaset Bilimi Perspektifi Güç İlişkilerinin Derinliklerine Yolculuk: Toplum ve İktidar Toplumlar, düzenin ve istikrarın sağlanabilmesi için karmaşık güç ilişkilerinin şekillendirdiği dinamikler üzerine inşa edilir. Her birey, belirli bir iktidar yapısının içinde yer almakta, bu yapı ise bireylerin hayata bakış açılarını, davranış biçimlerini ve toplumsal rollerini etkiler. Bu güç ilişkileri, iktidarın yalnızca devlette değil, aynı zamanda ailede, eğitimde, iş yaşamında ve daha birçok sosyal düzeyde nasıl işlediğine dair derinlemesine bir anlayış geliştirmemizi gerektirir. İlginçtir ki, toplumun ve bireylerin güce olan bakışı, cinsiyet temelli farklılıklar sergileyebilir. Bunu incelemek için, Ilgın kelimesinin anlamını…

Kar Tavuğu Nerede Yaşar? Felsefi Bir Bakış Açısı Felsefe, varlıkları ve dünyayı anlamaya yönelik sürekli bir sorgulama sürecidir. Her varlık, çevresiyle etkileşime girerken, bir başka dünyayı ve bir başka gerçekliği ortaya koyar. Kar tavuğu, bu bağlamda, yalnızca bir kuş türü olmaktan çok daha fazlasıdır. Kar tavuğunun yaşadığı yer, onun varlık koşullarını, insanın doğayla ilişkisinin anlamını ve çevremizdeki dünyanın doğasını sorgulamamıza olanak tanır. Kar tavuğu, kışın zorlu koşullarına dayanabilen, yüksek dağların karla kaplı zirvelerinde yaşayan, yalnızca belirli coğrafyalarda var olabilen bir kuştur. Peki, bu özel varlık nerede yaşar ve varlığı bizler için ne anlam ifade eder? Kar tavuğunun yaşam alanları üzerine…

Arkadaşlar, bugün “küçük ama derin” bir konuyla başlıyoruz: Lugaz kelimesi. Bir literatür terimi olarak kulağa önce sıradan gelen bu sözcük, aslında dilin, aklın ve edebiyatın kesiştiği bir ânı saklıyor. Hadi gelin birlikte kökeninden başlayalım, günümüze uzanıp geleceğini düşündürelim… Lugaz kelimesinin kökeni ve anlamı “Lugaz” sözcüğü Arapça kökenli olup köken olarak lağz (لغز) kökünden türemiştir. ([TDV İslâm Ansiklopedisi][1]) Lağz kök sözlük anlamında “çöl faresinin, saklandığı yerin bulunmaması için yuvasını labirent gibi eğri büğrü kazması; saptırmak, sözün maksadını gizlemek, şaşırtmalı söz söylemek” gibi anlamlar içerir. ([TDV İslâm Ansiklopedisi][1]) Edebiyat terimi olarak lugaz, bir bilmece ya da bulmaca türüdür: Nesne ya da varlığın isminin gizlendiği,…

Humaru Ne Demek? Geleceğe Dair Vizyoner Bir Bakış Bazen dilimizdeki kelimeler, geçmişin derinliklerinden gelen gizemli birer işaret gibi karşımıza çıkar. “Humaru” da tam olarak böyle bir kelime. Pek çoğumuz bu terimi duyduğunda ilk etapta “ne demek bu?” diye düşünüyor olabiliriz. Belki de bir kelimeyi duyduğunuzda, onun anlamını ve gelecekteki etkilerini sorgulamak, kafanızda pek çok farklı soruyu oluşturur. İşte bu yazıda, “humaru” kelimesinin kökenlerinden, anlamından ve gelecekteki toplumsal etkilerinden bahsedeceğiz. Hadi gelin, birlikte bu gizemi çözelim. Humaru’nun Derinliklerine Yolculuk İlk bakışta, “humaru” kelimesi kulağa egzotik bir terim gibi gelebilir. Dilimizde yaygın bir kullanımı olmadığı için, anlamını tam olarak bilmeyen pek çok…

Şive Neye Denir? Edebiyat Perspektifinden Bir İnceleme Kelimenin gücü, insan ruhunun derinliklerine dokunabilir, toplumsal yapıları şekillendirebilir ve bireylerin yaşamlarını dönüştürebilir. Her kelime, bir evrenin kapılarını aralar; her cümle, bir düşüncenin ışığını taşır. Edebiyat, bu dilin en güçlü aracıdır ve şive de bu dilin bir parçası olarak, hem toplumsal hem de bireysel kimliklerin birer yansımasıdır. Şive, sadece bir ses farklılığı değil; bir dilin, bir halkın ve hatta bir dönemin izlerini taşıyan bir anlatı biçimidir. Şimdi, şivenin ne olduğuna, edebi metinlerde nasıl bir rol oynadığına ve toplumsal anlamını nasıl yansıttığına odaklanalım. — Şive Nedir? Dilin Biyografisi Şive, bir dilin farklı coğrafyalarda ve…

İstilacı Türler Ne Yapar? Geçmişten Günümüze Bir Bakış Bir tarihçi olarak, tarihin derinliklerine inerek insanlık için önemli olan birçok fenomeni anlamaya çalışırım. Fakat bazen, en karmaşık ve geniş etkiler gösteren olaylar, gözle görülmeyen küçük detaylarda saklıdır. Doğaya yön veren, canlıların ve ekosistemlerin dengesini tehdit eden istilacı türler, bu detaylardan birisidir. İstilacı türler, yalnızca biyolojik bir tehlike olarak kalmaz; aynı zamanda insanlığın doğayla olan ilişkisinin evrimini de anlamamıza yardımcı olabilir. Peki, istilacı türler ne yapar? Bu soruya tarihsel bir bakış açısıyla yaklaşarak, geçmişin kırılma noktalarından günümüze kadar olan dönüşümleri keşfedelim. Geçmişin Başlangıcı: Keşifler ve Doğanın İlk Değişimi İstilacı türlerin ortaya çıkışı,…

İslam Nedir? Psikolojik Bir Bakış Açısıyla İnceleme İslam nedir? Bu soruyu sadece dinî bir kavram olarak değil, insanın psikolojik dünyasını anlamak için de soruyoruz. İnsanlar genellikle davranışlarını, inançlarını ve duygusal durumlarını şekillendiren derin bir içsel güdüye sahiptirler. Psikologlar, insanların düşünce biçimlerini, hislerini ve sosyal etkileşimlerini anlamaya çalışırken, bu inanç sistemlerinin insan davranışını nasıl etkilediğini de çözümlemeye çabalar. İslam, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde, insanın ruhsal ve zihinsel sağlığını yönlendiren önemli bir yol haritası sunar. Gelin, İslam’ın temel ilkelerini, bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji perspektifinden ele alalım. Bilişsel Psikoloji Perspektifinden İslam Bilişsel psikoloji, insanların düşünme süreçlerini anlamaya çalışan bir psikoloji…

İrtifak Hakkı Nasıl Sona Erer? Bir Tarihçinin Perspektifinden İrtifak hakkı, bir kişinin başka bir kişinin arazisinde belirli bir şekilde yararlanma hakkıdır. Ancak bu hukuki hak, tarihsel süreçlerde zaman zaman değişimlere uğramış ve toplumsal dönüşümlerin etkisiyle farklı şekillerde sona ermiştir. Bir tarihçi olarak, geçmişin izlerini bugüne taşırken bu hakkın evrimini incelemek, yalnızca hukuki bir bakış açısıyla değil, toplumsal yapılar ve ekonomik ilişkiler ışığında da oldukça öğretici olabilir. İrtifak hakkı, tarihsel olarak, özellikle Osmanlı İmparatorluğu döneminde, kölelik ve feodal yapının etkisi altında oldukça farklı anlamlar taşımıştır. Ancak 19. yüzyılın sonlarına doğru sanayileşme ve modern devlet anlayışının gelişmesiyle birlikte bu hak da değişime…

İrmik Helvası Ölçüsü Nasıl Olur? Bir Tarihçinin Perspektifinden Geçmişi Anlamak, Geleceği Fark Etmek: İrmik Helvasının Tarihsel Yolculuğu İrmik helvası, Türk mutfağının en köklü tatlarından biridir. Ancak, bu tatlının ölçüsü, yalnızca bir yemek tarifi olmaktan öte, kültürel ve tarihsel bir anlam taşır. Bir tarihçi olarak, mutfakta pişen her yemeğin, geçmişten günümüze bir iz taşıdığını söylemek yanlış olmaz. İrmik helvasının ölçüsü, tıpkı bir zamanlar mutfakta kullanılan her malzeme gibi, toplumsal bir dilin, bir zamanın ve bir kültürün izlerini taşır. Geçmişin izlerini mutfakta bulmak, günümüzle bağ kurmak, bir tür tarihsel yolculuğa çıkmak gibidir. İrmik helvası, Osmanlı İmparatorluğu’ndan günümüze kadar gelen bir geleneğin parçasıdır.…